U okviru nedelje istorije (HISTORY WEEK) koju svake godine organizuje savet za negovanje istorije (HISTORY COUNCIL OF NSW) u sali crkve Sveti Knez Lazar održano je veče istorije sa izložbom i prikazom o najranijim odnosima između Srbije i Australije. Ovo je već deseti put da Lazarica, koja je član udruženja NSW HISTORY COUNCIL, učestvuje u ovoj manifestaciji.
Ovogodišnja tema Susedi – kojom su obuhvaćeni odnosi među ljudima uopšte, poslužila je kao podsticaj da se istraže odnosi između Australije i Srbije, pa je, pored podataka o australijskim dobrovoljcima i Fonda za pomoć Srbiji osnovanog za vreme Prvog svetskog rata, istraživanja literature, dokumenata i novinskih izveštaja, vodila još dalje u prošlost.
U novinskim izveštajima iz 1880 pominje se počasni konzul za Srbiju u Melburnu, ugledni advokat Džon Oldam (John Oldham). Čak tri generacije iz ove porodice služili su kao počasni konzuli najpre za Kneževinu, zatim Kraljevinu Srbiju i za Kraljevinu Srba Hrvata i Slovenaca, sve do dvadesetih godina prošlog veka, kada je Džon Oldam, odlazeći u Kanberu kao poslanik Parlamenta sredinom 20-ih godina prošlog veka podneo ostavku na ovu dužnost.
Ljubitelji istorije su mogli da nauče nešto novo o odnosima Australije i Srbije
I u Sidneju su se smenjivali konzuli za Srbiju iz redova najuglednijih pripadnika društva– 1920. godine g. Džordž Kelso King (Sir George Kelso King), koji je sa svojom ćerkom Oliv Kelso King (Olive Kelso King) osnovao Fond za pomoć tada ratom opustošenoj Srbiji. Oliv King, najpre kao dobrovoljac sa čuvenom Škotskom bolnicom žena, a kasnije kao narednik srpske vojske, nosilac ordena za hrabrost Miloš Obilić, pomagala je srpskoj vojsci na Solunskom frontu. Posle g. Kelso Kinga dužnost počasnog konzula za Srbiju preuzimaju Bendžamin Nevil Mejmen (Benjamin Neville Mayman), ugledni sidnejski bogataš i dobrotovor, Vilijam Bruks ( William Brooks (1858.–1937.)), izdavač, političar i na kraju ugledni sidnejski advokat, Robert Noel Entoni Mobaj (Robert Noel Anthony Mawby (1894. -1978.)) koji na ovoj dužnosti ostaje sve do sredine 30-ih godina prošlog veka.
Pored skupljanja pomoći za Srbiju u periodu posle Prvog svetskog rata, počasni konzuli brinuli su se o doseljenicima iz Srbije i kasnije Kraljevine Jugoslavije, organizovali razne nacionalne svečanosti, Vidovdan, Dan državnosti itd. o čemu svedoče brojni novinski članci iz ovog vremena. U ovom periodu dužnost konzula u Frimantlu dugo godina vršio je Nikola Marić, ugledni član zajednice u Zapadnoj Australiji.
Zahvaljujući Arhivu Srbije i Arhivu Jugoslavije, kopije dokumenata o imenovanjima počasnih konzula Srbije u Australiji bile su izložene tokom večeri istorije u Lazarici, zajedno sa fotografijama počasnih konzula i kratkim biografijama.
Program je ukrasio hor Lazarice spletom tradicionalnih srpskih pesama iz naše daleke istorije, koje ni danas ne gube svoju lepotu, sjaj i značenje za pripadnike srpske zajednice, ma gde bili u svetu. Pored izložbe dokumenata i fotografija posebno zadovoljstvo prisutnima priredio je g. Marko Trifunović, pasionirani kolekcionar srpskih medalja iz 19. i 20. veka prikazavši prisutnima izbor iz svoje kolekcije.
Pozdravljajući prisutne, prota Miodrag Perić je izrazio zadovoljstvo i spremnost da podrži ovakvu vrstu manifestacija koje omogućuju da se publici u Australiji prikažu detalji iz bogate istorije našeg naroda, a pogotovu kada se radi o malo poznatim detaljima o odnosima između Srbije i Australije.
Tekst: Mirjana Đukić
Fotografije: Marko Trifunović i Andrijana Drpa
